(قسمت دوازدهم: الکل - بخش دوم (از هوشیاری تا مستی تا بیداری

 

قسمت قبلی پادکست مرد ایرانی در حالی تمام شد که انواع اصلی نوشیدنی های الکلی رو شناختیم و فهمیدیم چرا نباید به نوشیدنی های الکلی دست ساز یا مون شاین اعتماد کرد. در این قسمت قراره درباره الکل و آنچه به دنبال نوشیدنش اتفاق می افته صحبت کنیم. همچنین با درستی یا نادرستی برخی باورهای رایج درباره الکل آشنا میشیم و در نهایت به اعتیاد به الکل و یکی از موثرترین راههای ترک اعتیاد به الکل می پردازیم و منبع اصلیمون هم ژورنال علمی الکل و الکلیسم هست که توسط ارگان پزشکی نشریه آکسفورد آکادمیک منتشر میشه. این دوازدهمین قسمت از پادکست مرد ایرانیه.

موزیک ابتدای پادکست: Decision, by: Michael Kobrin

Source: https://pixabay.com/music/build-up-scenes-decision-michael-kobrin-137bpm-3784/

سازمان جهانی سلامت World Health Organization هر سال در گزارشات خودش به تاثیرات پارامترهای مختلف بر زندگی انسانها می پردازه و آماری ارائه می کنه که بر اساس اون میشه سیاستهای کلان جهانی رو پایه ریزی کرد. در آخرین آماری که این سازمان درباره الکل ارائه کرده مثلا نوشته شده که هر سال حدود 3 میلیون نفر در اثر موارد مرتبط با مصرف خطرناک الکل می میرن که این میشه حدود 5 درصد از کل آمار مرگ و میر آدمها. همین آمار البته درباره افراد جوان بین 20 تا 39 سال بسیار نگران کننده تر میشه چون نشون میده چیزی حدود 13 و نیم درصد از کل مرگ و میر در این بازه سنی رو میشه به مصرف الکل ربط داد. در کنار اون، بررسی های علمی در زمینه های پزشکی و روانپزشکی، ارتباط معناداری بین مصرف خطرناک الکل و بیماریهایی مثل ایدز، سل، آسیبهای مغزی و بیماریهای مزمنی مثل کبد چرب رو نشون میدن. در کنار اینها که همگی خود فرد مصرف کننده الکل رو هدف قرار میدن، آثار اجتماعی سوء مصرف الکل در اختلافات خانوادگی، نزاعهای خیابانی و درگیریهای منجر به فوت و یا آسیب جدی خیلی خیلی واضح و مشهود هستند که خوب البته هیچ کدوم از اینهایی که الان گفتم برای شما تازه و یا عجیب نیست و به احتمال زیاد خودتون همین الانش هم درباره این چیزها بهتر از من میدونید.

سوالی که حالا پیش میاد اینه که چرا؟ چرا با وجود همه اینها، اینقدر بازار نوشیدنی های الکلی در دنیا داغه و در جایی مثل ایران که نوشیدن الکل از بیخ غدغنه، چطور این همه آدم منتظر شب جمعه هستن که پیکی بزنن و یا حتی منتظر شب جمعه هم نمی مونن و هر شب کارشون اینه که:

هایده: شبا همش به میخونه میرم من...

برای فهم و درک این مطلب باید به فرایند تاثیر الکل بر انسان و مراحل اون بپردازیم. ولی یادتون که هست، قسمت قبل چقدر انواع و اقسام نوشیدنی های الکلی فراوان و متنوع هستن؟ پس باید اول یک واحد سنجش برای الکل مصرفی تعریف کنیم تا بدونیم همون ابتدای کار با خودمون چند چندیم. واحد الکل که ابتدا توسط انگلیسیها در سال 1984 تعریف شد و از اون به بعد در همه کشورهایی که نوشیدن الکل در اونها آزاده در راهنماهای سلامت و بعداشت مطرح میشه، 10بر اساس میلی لیتر یا گرم الکل خالصه. در آمریکا و کانادا مثلا، یک واحد استاندارد الکل برابر 17 میلیلیتر یا 13.45 گرم الکل خالصه. بر این اساس اگر شما آبجویی بنوشید که پنج درصد الکل داره، با نوشیدن هر دوازده اونس یا 341 میلی لیتر از اون، 1 واحد الکل دریافت می کنید. برای همین هم در کشورهای آمریکا و کانادا، شیشه آبجو استاندارد 12 اونس یا 341 میل لیتره که میشه یک واحد. پس اگر شما یک قوطی 500 میلی لیتری آبجوی با خلوص پنج درصد الکل بنوشید، در واقع 1.5 واحد استاندارد الکل دریافت کردید. بر همین اساس، یک شات استاندارد یک و نیم اونسی ودکا یا تکیلای 40 درصد که میشه 43 میلی لیتر، خودش یک واحد الکل حساب میشه که معادله با یک لیوان پنج اونسی یا 142 میلی لیتر شراب قرمز 12 درصد. دوست دارم این واحد ها رو حسابی با خودتون تمرین کنید چون خیلی خیلی باهاشون کار داریم. گفتیم 17 میلی لیتر الکل خالص 100 درصد میشه یک واحد. حالا سوال: مثلا اگر شما و دوستتون بشینید و یک شیشه 750 میلی لیتری ویسکی 40 درصدی رو دو نفری تموم کنید بیشتر الکل مصرف کردید یا اینکه هر کدومتون 8 تا آبجوی نیم لیتری 5 درصدی نوش جان کنید؟ اینجا پاز کنید و قبل از شنیدن جواب بهش یک کم فکر کنید...

باید بگم در حالت اول، هر کدام از شما 375 میلی لیتر الکل 40 درصد نوشیدید که میشه نفری 150 میلی لیتر الکل خالص یعنی 8 و 9 دهم واحد ولی در حالت دوم 8 قوطی آبجوی 5 درصد میشه 4 لیتر که در اون 200 میلی لیتر الکل بوده پس میشه 11 و 75 صدم واحد الکل. شیرفهم؟

حالا که برای سنجش الکل مصرفی یک واحد جهانشمول و ثابت داریم، بریم سراغ اینکه سیستم مرکزی عصبی یا مغز چطور تحت تاثیر الکل قرار می گیره. برای این کار، از سرکار خانم دکتر مرسده عرفانیان، پژوهشگر نوروساینس از London College University دعوت کردم که بطور خلاصه و به زبانی که من و شما متوجه بشیم این قضیه رو روشن کنند.

توضیحات مرسده

 موزیک

وقتی من اولین جرعه نوشیدنی الکلی رو می نوشم، نوشیدنی از طریق دهانم وارد معدم میشه و مولکولهای الکل بعد از جذب از دیواره معده وارد سیستم گردش خونم میشن و در کمتر از 5 دقیقه از نوشیده شدن، به سیستم مرکزی عصبیم میرسن و اونجا که رسیدن، همونطور که خانم دکتر عرفانیان توضیح دادن، به عنوان یک آرامبخش عمل می کنن. پس این میشه تکذیب اولین باور نادرست درباره الکل. بله، برخلاف باور عمومی که الکل رو دارویی نشاط آور می دونن، عملکرد اون بر روی سیستم عصبی آرامبخشه. اما مثل همه داروهای دیگه، بسته به اینکه چه میزانی از اون به بدن وارد شده باشه، میزان عملکردش و حتی شکل واکنش بدن بهش فرق می کنه.

سطح الکل در بدن معمولا بر اساس واحد اندازه گیری خاص خودش با عنوان غلظت الکل خون یا به انگلیسی Blood Alcohol Concentration یا BAC سنجیده میشه که یک عدد بین صفر تا چهل و پنج صدم و بیانگر وزن الکل به گرم در هر 100 میلی لیتر از خونه. فارسیش میشه، وقتی BAC من مثلا سه صدم باشه، این یعنی در هر 100 میلی لیتر از خونی که توی بدنم هست، سه صدم گرم الکل وجود داره. و یا اگر BAC کسی دو دهم باشه یعنی در هر 100 میلی لیتر از خونش دو دهم گرم الکل وجود داره. سطوح مستی الکل بر اساس BAC تعریف میشن که از یک تا هفت هستن و البته که هوشیاری کامل یعنی سطح مستی صفر حالتیه که فرد هیچ نوشیدنی الکلی مصرف نکرده باشه. حالا بریم سروقت اون هفت سطح.

سطح یک: هوشیاری نسبی. وقتی BAC بین یک صدم تا 45 صدم باشه، حالت مستی وجود نداره ولی فرد یک کم احساس گرما می کنه که به دلیل رسیدن اولین مولکولهای الکل به مغز و تحریک گیرنده های دوپامین بوجود میاد که خانم دکتر عرفانیان درباره اون توضیح دادن. بیشتر آدمها بعد از مصرف یک واحد الکل به این حالت میرسن.

سطح دو: نشاط یا به انگلیسی Euphoria. وقتی فرد بین دو تا سه واحد استاندارد الکل نوشیده باشه، یعنی مثلا سه پیک تکیلا یا ودکا یا عرق سگی 40 درصد زده باشه بر بدن، BAC بین 3 صدم تا 12 صدم پیدا می کنه. در این حالت مغز به گرفتن دوپامین بیشتر ادامه میده و چون این ماده شیمیایی مرتبط با احساس نشاط در انسانه، آدم یک حس آزادی و اعتماد به نفس و آرامشی رو تجربه می کنه که بسته به شرایطی که در اون هست، متفاوته. در این حالت، میشه گفت که آدم حالت شنگولی، ملنگی یا مستی رو تجربه می کنه که در اون از شرایطی که درش هست لذت می بره، بهتر حرف می زنه، کمتر خجالت می کشه و ممکنه کارهایی انجام بده که در حالت هوشیاری انجام نمیده.

آهنگ: می زدم و لولم، مستم و شنگولم...

تقریبا همه جوامعی که در اونها نوشیدن الکل آزاده، این حالت و این سطح از BAC رو معیار ارزیابی مستی میدونن و اگر کسی با این BAC مثلا رانندگی کنه، کار غیر قانونی انجام داده. البته تشخیص این میزان BAC نیازمند آزمایش از طریق اندازه گیری الکل موجود در بازدم و یا تعرقه که دستگاههای مخصوصشون رو پلیس مناطق مختلف دارن و اگر به راننده ای شک کنن براش استفاده می کنن و وای از روزی که اون دستگاه نشون بده که شما در این سطح از مستی داشتی رانندگی می کردی.

سطح سه: هیجان یا به انگلیسی Excitement: وقتی باده نوشی ادامه پیدا کنه و BAC به 9 صدم تا دو دهم برسه، فرد وارد مرحله هیجان میشه که در این حالت بدون نیاز به آزمایش، تنها با نگاه کردن به فرد و رفتارش میشه تشخیص داد که مسته. در این حالت، قضاوت فرد از شرایط به شدت مختل میشه و ممکنه دست به کارهای خطرناکی بزنه که در حالت عادی براش غیرممکن هستند. همچنین برداشت فرد از شرایط محیط، گفتگوهایی که می کنه، افراد پیرامونش و همه چیز و همه چیز به شدت متفاوت از حالتی قبلش میشه و مثلا تلفن رو ور می داره و به همسر سایقش زنگ میزنه و هر چی از دهنش در میاد بهش میگه، یا نه، اصلا بهش پیشنهاد میده که برگردن و دوباره با هم زندگی کنن. یا مثلا ممکنه تبدیل به آدم پرخاشگری میشه و به اطرافیانش فحش میده و یا درگیری فیزیکی پیدا میکنه. یه خطر بسیار جدی هم که در این شرایط برای فرد مست وجود داره تشدید عوامل پیش زمینه ایه. این یعنی چی؟ یعنی اگر مثلا من آدم افسرده ای هستم که در زندگی مشکلات بسیاری دارم و برخی اوقات تصمیم به کارهایی مثل خودکشی گرفته بودم ولی هیچ وقت عملیش نکردم، ممکنه در این مرحله از مستی احساس افسردگیم تشدید بشه و کاری که هرگز در حالت عادی جراتش رو نداشتم بالاخره عملی کنم. پس حواسمون باشه اگر دوستی داریم که در شرایط بدیه و حالا مست کرده، تا حد ممکن تنهاش نزاریم و حواسمون به رفتارهاش باشه.

همچنین در این سطح از مستی، چون گوش میانی تحت تاثیر الکل قرار گرفته و ماهیچه هاش ریلکس شدن، تعادل فرد هم به هم میخوره و ممکنه صداهایی ممتد هم در سرش احساس کنه که در واقعیت وجود ندارن. همچنین چون ماهیچه های فک و زبانش در اثر الکل بی حس شدن، حرف زدن فرد حالت شل و ول پیدا می کنه و تلفظ برخی کلمه ها براش سخت میشه. این حالت حالتیه که فرد هنوز ممکنه که احساس نشاط بکنه ولی رفتارش اطرافیانش رو نگران می کنه. اما از اینجا به بعد، قضیه جدی میشه و اگر نوشیدن مشروب ادامه پیدا کنه، به سطح چهارم می رسیم.

سطح چهارم: گیجی یا به انگلیسی Confusion. در این سطح، BAC بین 18 صدم و 3 دهمه و این یعنی فرد سه تا پنج واحد الکل دیگه مصرف کرده و دیگه به قول قدیمیا، سیاه مسته. حرف زدنش کاملا فرق کرده و ممکنه در بین صحبتهاش حرفهای هذیان مانند بزنه که معنی خاصی ندارن. همچنین در این مرحله ماهیچه های چشمها هم تحت تاثیر الکل قرار گرفتن و قادر به تنظیم نقطه دید نیستند و فرد دچار دو بینی میشه. تعادل فرد تا حدی مشکل میشه که امکان راه رفتن در مسیر مستقیم نداره و تلو تلو میخوره. صدای صوت مداومی توی سرش میاد و صداهای اطرافیان رو با اکو می شنوه. اما از همه مهمتر، افزایش بیش از حد دامنه درد و کاهش بیش از حد حافظه رو داره که بهش در انگلیسی میگن Blackout. بسیاری از آدمهایی که تا این حد نوشیده باشن ممکنه بعد از بدست آوردن هوشیاریشون آثار کبودی در اعضای بدنشون ببینن و یا زخم و حتی شکستگی استخوان در بدنشون پیدا کنن و هیچ بیاد نیارن که چطور ایجاد شده. یا اینکه فرد ممکنه صبح توی تختخوابی بیدار بشه که مال خودش نیست و یا کسی رو توی تختش ببینه که اصلا نمیدونه کیه. فیلم Hangover رو یادتون هست دیگه؟ اما از این مرحله به بعد دیگه اسمش مستی نیست و اگر کسی در این مرحله هم دست از نوشیدن نکشه، وارد مرحله پنجم میشه.

سطح پنجم: بی حسی یا به انگلیسی Stupor. وقتی BAC به 25 صدم تا 4 دهم میرسه، فرد در آستانه مسمومیت الکل قرار داره و ممکنه تحت تاثیر مستقیم الکل و یا بواسطه عدم کنترل بدنش، دچار آسیب دیدگی جدی و حتی مرگ بشه یعنی مثلا چون تعادلش رو نمیتونه حفظ کنه، زمین بخوره و سرش بخوره به گوشه میزی چیزی و خلاص. واکنش اولیه بدن در این شرایط اینه که از طریق استفراق محتویات معده رو خالی کنه. همچنین در بسیاری موارد، فرد بطور ناگهانی بیهوش میشه و به این سادگی ها هم بهوش نمیاد. دمای عمومی بدن به شدت پایین میاد ولی فرد احساس سرما نمی کنه و اگر دمای محیط پایین باشه خطر هیپوترمیا یا یخ زدگی تهدیدش می کنه. کسی که در این سطح از مستی قرار داره قادر به حرف زدن نیست و حتی قادر به شنیدن و یا دیدن واضح هم نیست. توصیه ای که به اطرافیان چنین فردی میشه اینه که به هیچ عنوان اون رو تنها نذارن، مخصوصا اگر فرد میره دستشویی تا بالا بیاره، حتما باهاش برن چون اولا ممکنه توی دستشویی زمین بخوره و یا حتی موقع استفراق کردن ممکنه بیهوش بشه. فردی که در این شرایط قرار میگیره رو باید در صورت امکان به بیمارستان برسونن. چنین فردی اگر بخوابه و در خواب استفراق کنه، ممکنه محتویات معدش به ریه هاش وارد بشه و از خفگی بمیره. مشابه اتفاقی که برای جیمی هندریکس معروف افتاد، البته جیمی هندریکس مواد مخدر هم مصرف کرده بود.

سطح ششم: کما. اگر BAC به 35 صدم تا 45 صدم برسه، فرد شدیدا در خطر فرو رفتن به کما هست و باید هرچه سریعتر به بیمارستان رسونده بشه. در این سطح از مسمومیت الکل، تنفس فرد به شدت مختل شده و هر گونه پاسخگویی سیستم عصبی به پایین ترین حد خودش می رسه. برای همین هم هست که توصیه میشه هرگز الکل خیلی غلیظ ننوشید و یا مشروبات سنگین رو خیلی آرام آرام بنوشید تا اگر به مرحله چهارم رسیدید دیگه خوابتون ببره و نتونید بیشتر بنوشید.

سطح هفتم: مرگ. بالاترین حد BAC قابل تحمل برای بدن انسان، 45 صدم هست و اگر کسی به این مرحله برسه، ماهیچه های قلب و ریه فعالیتشون به شدت مختل میشه و فرد در اثر سکته قلبی می میره. البته چنین واکنشی در مراحل قبلی هم اگر فردی پیش زمینه بیماری قلبی یا ریوی داشته باشه بسیار محتمله.

موزیک

حالا که مراحل مختلف مستی رو دیدیم و فهمیدیم سازو کار تاثیر الکل بر مغز چیه، میریم سراغ بهترین دوست و یار و یاورمون وقتی پای الکل به میون میاد. کسی که بدون اون به هیچ عنوان حتی تصور لب زدن به الکل رو هم نمیتونیم بکنیم. میشناسیدش که؟ جناب مستطاب کبد. بله همون چیزی که بهش میگیم جیگر و اتفاقا اگر متعلق به گوسفند یا گوساله باشه، بصورت کبابی مزه بسیار خوبی برای مشروبهایی مثل عرق سگی، ودکا و کنیاکه.

90 درصد الکلی که وارد سیستم گردش خون شده توسط کبد به مرور تجزیه میشه و از یک ماده سمی به آب و دی اکسید کربن تبدیل میشه که به این فرایند میگن متابولیزم الکل در کبد. ده درصد بقیه اش هم توسط ریه به صورت بازدم، توسط کلیه ها به صورت ادرار و توسط پوست توسط تعرق به بیرون از بدن منتقل میشه.

 ** در گوشی ** برای همینم هست که وقتی شب با رفقات تا خرخره عرق خوردی و دیر بر می گردی خونه و همسرت خوابه، نباید فکر کنی که دیگه تمومه و صبح میتونی بهش دروغ بگی. اون از بوی بدنت می فهمه که چیکار کردی، بین خودمون باشه.

اما برگردیم به کبد. کبد یک انسان سالم و معمولی میتونه بطور متوسط یک واحد استاندارد الکل رو در ساعت تجزیه کنه یعنی کبد میتونه BAC آدم رو هر ساعت حدود 4 صدم پایین بیاره. پس، اگر شما سه واحد الکل دریافت کردی، به سه ساعت زمان نیاز داری تا از سطح دوم مستی به هوشیاری کامل برگردی یا مثلا کسی که در حالت سوم مستی یا همون هیجان هست، نیاز به دو ساعت زمان داره تا به سطح دوم برگرده. برای همینم هست که اگر شما در یک مهمانی مثلا از ساعت 5 بعد از ظهر شروع به نوشیدن کنی و مثلا در هر ساعت فقط یک واحد الکل بنوشی و مثلا تا ساعت 10 شب 5 واحد الکل گرفته باشی، هرگز از سطح اول بالاتر نمیری. یا مثلا اگر در هر ساعت تنها 3 واحد الکل بنوشی یعنی مثلا یک قوطی نیم لیتری آبجو، بین ساعت 5 تا 10 که 5 قوطی آبجو نوشیدی هرگز از سطح دوم مستی بالاتر نمیری. اینه که میگن مشروب سنگین بدتر از مشروب سبکه. چون شما اگر دو شات ویسکی رو بریزی توی لیوان و نوش جان کنی، خیلی سریع از سطح صفر یا هوشیاری کامل به سطح دو می رسی و اگر دو شات دیگه هم بلافاصله بزنی، میری به مرحله سوم. ولی برای همین کار باید مثلا دو تا قوطی آبجو رو لاجرعه سر بکشی که کار جالبی نیست. یه نکته دیگه هم در مورد نوشیدن بگم که اهمیت داره. گفتیم 90 درصد الکل رو کبد تجزیه می کنه و ده درصدش از طریق بازدم، تعرق و ادرار دفع میشه. حالا اگر به هر طریقی دم و بازدم آدم بالا بره و تعرق بیشتری داشته باشه، الکل بیشتری دفع می کنه و مستیش سریعتر پایین میاد. برای همینم هست که شما تجربه یکسانی از عرق خوری در یک مهمانی بزن و برقص در مقابل عرق خوری به تنهایی و پای تلویزیون بدست نمیاری.

برگردیم به متابولیزم الکل. کبد افراد مختلف، توانایی های متفاوتی در تجزیه الکل داره که به تفاوتهای ژنتیکی افراد و همچنین میزان آنزیم هایی بستگی داره که الکل رو تجزیه می کنن. این یعنی چی؟ یعنی آدمهای مختلف بعد از نوشیدن الکل، مدت زمانهای مختلفی زمان لازم دارن تا الکل از سیستمشون خارج بشه. یادتون هست گفتم بهترین دوست و یار و یاورمون برای عرق خوری کبدمونه؟ حالا ما اگر زیاد مشروب بخوریم، در حق این دوست خوب، دشمنی می کنیم. مشکلاتی مثل کبد چرب که در اون چربی انباشته شده در کبد موجب بزرگ شدن و عملکرد ضعیف کبد میشه یا هپاتیت کبدی که در اثر التهاب بافت کبدی و مرگ سلولهای کبد بوجود میاد یا مثلا سیروز کبدی که در اون بافت کبد دچار زخم میشه و عملکرد کبد به شدت مختل میشه همگی ارتباط معناداری با نوشیدن بی رویه الکل دارن. اینا رو من نمیگما، اینا مطالب نشریه Johns Hopkins Medicine هست که از پیشرفته ترین دانشکده های پزشکی دنیاست. سیروز کبدی یکی از بدترین بیماریهاست و برخی از نشانه ها و عواقبش بی اشتهایی، خونریزی مقعدی، حالت گیجی و منگی، آب آوردن شکم، سرطان کبد و نهایتا از کار افتادن کلیه ها و مرگه. هپاتیت کبدی هم نشانه ها و عواقبی مثل بی اشتهایی، تب، سرگیجه، حالت تهوع مزمن، درد شدید در ناحیه کبد، خستگی مزمن و زردی پوست و چشم هستند که بسیار زجرآورند. اما کبد چرب عموما نشانه خاصی نداره و بی اشتهایی و کم شدن وزن رو میشه زنگ خطر برای اون دونست. پس اگر شما الکل مصرف می کنید و چنین نشانه هایی دارید باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

اما مصرف بی رویه الکل چیه؟ در قسمت قبل گفتیم که در کشورهای پیشرفته، سازمانهای بهداشت و سلامت مقدار پیشنهادی مصرف الکل رو اعلام می کنن تا افراد بر اساس اون، نوشیدن الکل رو کنترل کنن. البته که ننوشیدن الکل بسیار کار پسندیده تریه تا نوشیدنش اما در آمریکا و کانادا، سازمان بهداشت توصیه می کنه که مردهای بزرگسال از 3 واحد در روز و 15 واحد در هفته بیشتر ننوشن و همین اعداد برای زنان میشه دو واحد در روز و 10 واحد در هفته. برای مردها و زنهای بین 18 تا 26 سال هم توصیه شده که کمتر از دو واحد در روز و کمتر از دو بار در هفته الکل بنوشن. واحدها رو که دیگه لازم نیست یادآوری کنم. یک شیشه آبجو، یک لیوان شراب یا یک شات عرق هر کدوم یک واحد الکل هستند. پس رویه قابل قبول نوشیدن الکل (دقت کنید که رویه درست نوشیدن الکل وجود نداره چون اصولا نوشیدن الکل کار درستی نیست) میشه حداکثر سه پیک یعنی 130 میلی لیتر عرق، یا سه شیشه یعنی یک لیتر آبجو، یا سه جام یعنی نیم لیتر شراب و یا ترکیببی از اینها در یک روز و البته مجموع الکلی که در یک هفته نوشیده میشه هم نباید از 15 واحد برای مردها و 10 واحد برای زنها تجاوز کنه و اگر از این میزان بیشتر بنوشید، میشه مصرف خارج از رویه یا بی رویه.

مصرف بی رویه الکل، علاوه بر عوارض جبران ناپذیری که بر کبد انسان داره، خطرات دیگه ای هم داره که اینجا خیلی مختصر بهشون اشاره می کنم. سازمان بهداشت جهانی خطرات و مضرات الکل رو به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می کنه. خطرات کوتاه مدتش رو قبلا گفتیم به دلیل اینکه در حال مستی ریسک پذیری آدم به شدت بالا میره و قدرت تشخیص ریسک و خطر مختل میشه، آدم ممکنه دست به کارهایی بزنه که عواقب جدی دارن مثل رانندگی در حین مستی، انجام کارهای خطرناک در حین مستی، سکس نامطمئن، اقدام به مصرف مواد مخدر و از این دست کارها. در کنار این خطرات که همگی اثراتشون رو در همون لحظه و یا نهایتا تا یکی دو روز بعد از مستی نشون میدن، اما ریسک های بلند مدت مصرف بی رویه الکل اینا هستن:

• افزایش فشار خون و به دنبال اون مشکلات قلبی و عروقی.
• مشکلات کبدی
• مشکلات سیستم گوارشی
• انواع سرطان از قبیل سرطان سینه، دهان، گلو، حنجره، کبد، روده بزرگ و مقعد.
• تضعیف سیستم ایمنی بدن.
• اختلال در یادگیری و اختلال حافظه.
• افسردگی، اضطراب و سایر مشکلات روانی.
• اختلال در روابط خانوادگی و اجتماعی.

هر کدوم از این ریسکها رو میشه جدا جدا و در یک قسمت پادکست واکاوی کرد و درباره شون حرف زد ولی العاقل فی العشاره پس من لازم نمی دونم این کار رو برای شما شنونده فهیم انجام بدم. اما جدای از این بدیهیات، یک سری باورهایی درباره الکل وجود داره که برخی درستن و برخی نادرست یا تا حدی نادرست که تعدادی از اونها رو سعی می کنم اینجا بهشون اشاره کنم.

باور اول: مشروب رو باید با شکم خالی بنوشی تا بگیردت. این باور هم درسته و هم نادرست. درست از این جهت که وقتی معده و روده ها خالی باشن، جذب الکل از دیواره معده با سرعت بسیار زیادی صورت می گیره و در روده کوچک هم به سرعت جذب میشه. اما این به این معنی نیست که اگر مشروب رو با شکم پر بنوشی مست نمیشی. در واقع شکم خالی فقط باعث میشه که سرعت ورود الکل به جریان خون و در نتیجه اثرش بر مغز و بدن بسیار زیاد بشه و در نتیجه آدم خیلی سریع از سطح هوشیاری به سطوح مختلف مستی می رسه و این یعنی الکل خیلی زود شما رو می گیره. اما الکلی که بعد از خوردن غذا می نوشید هم وارد جریان خون میشه و اتفاقا همون اثری رو داره که باید داشته باشه ولی تنها تفاوتش اینه که جذبش از دیواره معده بواسطه وجود غذا، کمتر میشه و در روده کوچک هم باز بواسطه وجود غذا، جذب الکل کندتر میشه پس باعث میشه که ورود الکل به جریان خون آرام تر صورت بگیره. فارسیش میشه: اگر میخوای با همون یکی دو پیک اول مست بشی و با پیک سوم لول بشی، با شکم خالی بنوش ولی اگر میخوای یک مستی ملایم ولی طولانی تر رو تجربه کنی، قبلش یه ته بندی بکن اما یادت باشه که بواسطه همین ته بندی که کردی، دیرتر مست میشی پس لازم نیست چند پیک بیشتر بنوشی. ایراد از گیرنده است به فرستنده های خود دست نزنید.

باور دوم: بعضیا ظرفیتشون بالاتره و بعضیا پایین تر. خوب، این باور هم هم درسته و هم نادرست. در واقع هر کسی میتونه ظرفیتش رو بالا یا پایین ببره. چطوری؟ ببینید، الکل مایعیه که به هر نسبت در آب حل میشه. یعنی چی؟ یعنی بر خلاف مواد آلی دیگه مثل شکر که از یه حدی بیشتر دیگه در آب حل نمیشن، الکل به هر میزان در آب محلول میشه. این یعنی چی؟ یعنی که هرچی بدن شما تشنه تر باشه، اثر الکل بر شما شدیدتر میشه. اگر شما ساعتها قبل از نوشیدن الکل آب و غذاهای حاوی آب زیاد مثل میوه ها و سبزیجات خورده و نوشیده باشید، سطح آب بدنتون بالاست و در نتیجه وقتی شروع به نوشیدن الکل می کنید، سطح الکل خونتون یا همون BAC شما در مقایسه با کسی که بدنش تشنه بوده و الکل نوشیده بسیار پائین تره. مثال بزنم که واضح بشه.  فرض کنید شما و برادر دو قلوتون که قد و وزن و همه مشخصاتتون دقیقا مثل همه، یه شب قراره مشروب بنوشید. شما از صبح غذاهای چرب و حاوی نمک زیاد می خورید و هیچ آب یا مایعات دیگه ای هم نمی نوشید و میوه و سبزیجات هم نمی خورید و در نتیجه رنگ ادرارتون هم به شدت زرده پس بدن شما تشنه یا به انگلیسی Dehydrate هست. ولی برادرتون از صبح میوه و سبزیجات خورده و آب و مایعات زیادی هم نوشیده و رنگ ادرارشم سفید سفیده پس بدنش از آب اشباعه یا به انگلیسی Hydrate هست. حالا هر کدوم از شما سه واحد الکل می نوشید و نیم ساعت بعدش تست الکل میدید. BAC شما میاد 18 صدم ولی مال داداشتون میاد 12 صدم. شیرفهم؟ پس اگر کسی وزنش کمتر باشه در نتیجه میزان آب بدنش هم کمتره پس در مقایسه با کسی که وزنش خیلی بیشتره و آب بدنش هم بیشتره زودتر و بیشتر تحت تاثیر الکل قرار می گیره ولی این موضوع ربطی به ژنتیک و چاق و لاغری و اینها نداره. یه آدم خیلی لاغر و نحیف در صورتی که بدنش از آب اشباع باشه میتونه ظرفیت بالاتری برای الکل نسبت به یه آدم هیکلی و ورزشکار در شرایطی که بدنش تشنه هست داشته باشه و خوب برعکسشم صادقه.

باور سوم: الکل کمک می کنه بخوابی. این باور شاید رایج ترین باور درباره الکل باشه که هنوز هم در بسیاری از جوامع در بین آدمها رواج داره اما باید بگم که این باور از ریشه نادرسته. قبل از توضیح بیشتر باید بگم که از دست دادن هوشیاری در اثر نوشیدن بسیار زیاد الکل اسمش خواب نیست. یادتون که هست وقتی سطوح مختلف تاثیر الکل بر بدن رو توضیح میدادم گفتم در سطح چهارم هر لحظه ممکنه فرد هوشیاریش رو بطور کامل از دست بده و بیهوش بشه؟ اما اینجا درباره اون سطح از مستی و بیهوش شدن نمیخوام بگم. این باوری که میگه الکل به خواب کمک میکنه در اصل میگه اگر شب قبل از خواب یه پیک عرق یا یه لیوان شراب بنوشی، راحت تر و بهتر می خوابی و اسم اون پیک عرق یا لیوان شراب هم در زبان انگلیسی هست Nightcap که ترجمه فارسیش میشه شب کلاه. البته من معنی مصطلح فارسی برای این کار پیدا نکردم و خوشحال میشم اگر شما میدونید بهم اطلاع بدید. برای اطلاع دادن به من میتونید در همین اپلیکیشنی که دارید پادکست رو میشنوید، زیر این قسمت کامنت بنویسید. باری، گفتیم این باور درست نیست که میگه  Nightcap یا نوشیدنی الکلی قبل از خواب کمک میکنه بهتر بخوابیم؟ این رو کی میگه؟ آقای Todd Arnedt استاد دانشگاه میشیگان و پژوهشگر ارشد لابراتوار خواب و کرونوفیزیولوژی این دانشگاه. (فهمیدین ما هم بلدیم کلمه های قلمبه سلمبه توی حرفامون بیاریم؟) بر اساس آزمایشات و بررسی های این تیم تحقیقاتی، الکل چون خاصیت آرامبخش داره، باعث میشه ماهیچه ها ریلکس کنن که خودش برای کمک به خوابیددن موثره ولی وجود الکل در خون باعث اختلال جدی در کیفیت خواب خصوصا در کیفیت خواب REM یا همون بخشی از خواب میشه که در اون چشمها در پشت پلکها حرکت سریع دارن و بهترین بخش خوابه. همچنین تحقیقات همین موسسه نشون داده که دفعات بیدار شدن در طول شب وقتی قبل از خواب الکل مصرف کرده باشیم خیلی بیشتر هستند و همچنین به دلیل بالا رفتن سطح قند خود بعد از متابولیزم الکل، بیدار شدن آدم ممکنه با هوشیاری کامل همراه باشه و به همین دلیل هم شبی که عرق خوری داشتی، ممکنه صبحش هنوز آفتاب نزده بیدار بشی و احساس هوشیاری هم بکنی. اگر هم شما الان ارید پیش خودتون فکر می کنید که اصلا چه ربطی داره یا چه اهمیتی داره که ما شب خوب بخوابیم یا نه، توصیه می کنم کتاب Why we sleep  یا به فارسی چرا می خوابیم نوشته Mathiew Walker رو بخونید تا متوجه اهمیت خواب خوب در زندگی بشید.

باور چهارم: نوشیدن مشروب باعث چاقیه. برای پاسخ به این ادعا باید یک نکته مهم رو بدونیم و اون اینه که نوشیدنی های الکلی به خودی خود و به طور مستقیم منبع انرژی هستند. انرژی حاصل از نوشیدن نوشیدنی الکلی یک بخشش به خود الکلی که در نوشیدنی هست مربوط میشه و یک بخش دیگرش به مایعاتی که با الکل نوشیدنی مخلوط شدن و اون نوشیدنی رو درست کردن. مثلا، اگر شما یک لیوان 12 اونسی (یعنی 355 میلی لیتر) کوکتیل معروف جک ان کوک بنوشید، کالری مصرفی شما از این نوشیدنی میشه 256 کالری که 116 تاش از 10 اونس نوشابه کوکاکولا میاد و 140 تاش از دو اونس ویسکی ای که توش بود. پس می بینیم که الکل به مراتب از هر نوع ماده خوراکی دیگه ای کالری بیشتری داره. برای اینکه عددها و رقمها یک کم بهتر دستتون بیاد، کالری نوشیدنی های الکلی معمول رو که در قسمت قبل معرفی کرده بودیم از این قراره:

یک شیشه 12 اونسی یا 355 میلیلیتری آبجو بین 100 تا 350 کالری داره که هرچی درصد الکلش بالاتر باشه کالریشم بالاتره و در بین آبجوها، خانواده IPA بالاترین کالری رو دارن.

یک شات 1.5 اونسی یا 45 میلیلیتری عرق از هر نوع (ودکا، رام، ویسکی، جین، برندی، تکیلا) بین 100 تا 120 کالری داره که بستگی داره باز به غلظت الکلش.

یک جام 5 اونسی یا 145 میلیلیتری شراب حدود 130 کالری داره که باز بسته به غلظت الکلشه.

حالا که فهمیدیم الکل خودش کالری بالایی داره، بریم سراغ کالری غیر مستقیم. الکل بواسطه تاثیر آرامبخشش روی سیستم عصبی، باعث میشه حواسمون از خوردنمون پرت بشه و بطور ناخودآگاه بیشتر از حالت معمول غذا یا هله هوله هایی که بعنوان مزه در کنار مشروب قرار داره بخوریم. همچنین، الکل بواسطه تاثیری که بر قضاوت ما داره، ممکنه باعث بشه انتخاب خوراکیهایی که میخوریم هم دچار مشکل بشه و بواسطه اون خوراکیهای پر کالری تر و کم ارزش تری مثل چیپس، پفک و انواع سرخ کردنیها بخوریم. پس، بواسطه نوشیدن الکل، ممکنه بیشتر و بدتر غذا بخوریم پس ممکنه چاق بشیم. یه تاثیر دیگه الکل هم اینه که متابولیزم یا سوخت و ساز چربی رو کمی مختل می کنه که خودش باز ممکنه به افزایش وزن منجر بشه.

در اینجا باید بگم هنوز به قطعیت نمی دونیم الکل چطور روی وزن تاثیر داره دلیلشم اینه که مطالعات علمی بسیار زیادی توسط گروههای تحقیقاتی پزشکی و روانپزشکی بر روی این مسئله انجام شده که نتایجشون همگرا نیست. یعنی توافق کلی بر نتایج این تحقیقات و بررسی ها وجود نداره و برخی از اونها نشون دادن که الکل باعث اضافه وزن میشه و برخی دیگه نشون دادن که برعکس الکل باعث کاهش وزن میشه. آنچه مهمه اما اینه که نوشیدن الکل بطور مداوم و بی رویه، انقدر خطرات و مضرات داره که افزایش یا کاهش وزن در درجه کمتری از اهمیت قرار می گیره.

موزیک

درسته که مطالعات علمی درباره تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم الکل ممکنه نتایج ضد و نقیضی رو نشون داده باشن ولی همه اونها در یک نتیجه گیری مشترکند و اون اینه که الکل به شدت اعتیادآوره. اعتیاد به الکل یا الکولیزم به معنای وابستگی فرد الکلی به نوشیدنه و ننوشیدن باعث میشه که در رفتار روزمره اش دچار مشکل بشه. ارگانهای بهداشتی جهانی، نشانه های اعتیاد به الکل رو دسته بندی می کنن و بهترین قاضی برای تشخیص اعتیاد به الکل هم خود فرده. برخی از این نشانه ها رو اینجا میگم:

اول، تجربه بلک آوت یا بیهوشی و از دست دادن حافظه است. همونطور که در اواسط پادکست گفتم، نوشیدن زیاد باعث بیهوشی مقطعی میشه و فرد نمیتونه به یاد بیاره که در هنگام نوشیدن و یا به دنبال اون چه کارهایی کرده و یا چه چیزهایی گفته. اگر چنین چیزی اتفاق افتاد، اولین زنگ خطر برای شماست که بفهمید نوشیدن الکل برای شما داره به مشکل تبدیل میشه.

دوم، احساس تغییر در رفتار و مود فرد به دنبال نوشیدن و یا ننوشیدن الکل. اگر شما در حین مستی کارهایی می کنید که بعدش ازشون پشیمون میشید، این یک زنگ خطره برای شما که بفهمید الکلی شدید.

سوم، بهانه پیدا کردن برای نوشیدن. این یعنی چی؟ یعنی مثلا اگر من ناراحتی، خستگی، فشار کاری، استرس و امثال اینها رو بهانه کنم و بر اساس اونها بطری رو باز کنم، من الکلی هستم و تعارف هم نداره. همچنین اگر من به تنهایی و بطور پنهانی مشروب بنوشم، الکلی هستم و هیچ توضیح دیگه ای هم نداره.

چهارم، اختلال در روابط خانوادگی، دوستانه و عاشقانه. اگر نوشیدن الکل باعث شده باشه دوستان من از من فاصله بگیرن و مثلا در مهمونیها من رو دعوت نکنن چون وقتی مست می کنم باعث ناراحتیشون میشم، اگر همسرم از باده نوشی من ناراحت باشه و باعث شرمساریش بشم و دعواهای زن و شوهریمون به دنبال این مسئله زیادتر شده باشن و یا اگر خانواده من بخاطر میگساریهای من دچار زحمت و استرس باشن، هر کدوم از اینها زنگ خطری باید باشه برای من که بفهمم معتاد به الکل هستم. همچنین اگر گروه دوستان شما تغییر کنه و بیشتر با دوستانی بگردید که دورهمی هاتون برای عرق خوریه، شما و دوستانتون الکلی هستید.

پنجم و از همه مهمتر، اگر شما احساس کنید بدون نوشیدن الکل احساس خماری، گیجی و استرس می کنید و به اصطلاح خودمونی، وقتی مشروب نمی نوشید آدم خودتون نیستید، شما یک الکلی هستید.

اما چه کنیم؟ این اطلاعاتی که من الان به شما دادم به چه دردی می خوره؟ خوب، اولیش میتونه این باشه که شما دوست عزیز، اگر مصرف بی رویه الکل داری بعد از شنیدن این حرفها میتونی به خودت بیای و یه تصمیم بزرگ بگیری و اون اینه که الکل رو ترک کنی یا حداقل مصرفت رو به زیر حد استاندارد 15 واحد در هفته (و اگر خانم هستید زیر 10 واحد در هفته) برسونی. همین الان هم بگم که این کار بسیار مشکلیه اما، اگر شما تصمیم به ترک الکل بگیرید و واقعا اون تصمیم رو عملی کنید چه اتفاقی می افته؟ بیاین فرض کنیم که شما شب قبل باده نوشی حسابی داشتید و به جز یه سری چیزهای پراکنده، خاطره خاصی از دیشب یادتون نیست چون بلک آوت بودید. حالا امروز صبح شما به احتمال زیاد دچار خماری یا هنگ اوور هستید که همه ما قبول داریم حالت بسیار بدیه. سر درد، احساس آشفتگی در شکم، بوی بد دهان که هر کاری می کنی بر طرف نمیشه، حساسیت به نور و صدای شدید و هزار تا کوفت و زهر مار دیگه از نشونه های این حالت هستند. شما در این حالت به خودتون همون قولی رو میدید که همه عرق خورها هزار بار به خودشون دادن و بهش عمل نکردن، یعنی قول میدی که دیگه لب به مشروب نزنی. اما بیاین فرض بگیریم که شما سر قولتون با خودتون می مونید و صبح رو به شب می رسونید. در این فاصله، کبد شما فرصت می کنه و باقی مانده الکل خون رو تصفیه می کنه و پاکسازی بدن صورت می گیره. شب که میشه، احتمالا رفقا زنگ می زنن و یا اون بطری لعنتی از توی یخچال به صدای بلند شما رو صدا می زنه که بیا منو باز کن و بنوش به سلامتی رفقا. اما شما به هر دوی اونها نه میگید و شاید حتی محتویات اون بطری رو هم خالی می کنید توی سینک ظرفشویی (نخیر، حیف نیست دوست عزیز، حیف اون کبد بدبختته). حالا، مغز شما که منتظر آزاد شدن دوپامین و گرفتن پاداشه، همینجور سیگنال می فرسته به سرتاسر بدن که پاشو بابا برسون به من اون زهر ماری رو. ولی باز هم شما مقاومت می کنید. بواسطه مقاومت شما، کبد فرصت می کنه در نبود سمی به نام الکل، بافتهاییش رو که آسیب دیدن ترمیم کنه و به مرور، تخریبی که الکل درش ایجاد کرده رو بازسازی کنه. بیایم فرض رو بر این بگیریم که شما همین فرمون میرید جلو و دو روز دیگه هم در مقابل نوشیدن الکل مقاومت می کنید. مغز به آرامی با شرایط جدید کنار میاد و به دنبال جایگزینی برای پر کردن حفره دوپامین می گرده. در این شرایط، اگر شما یک فعالیت مفرح مثل پیاده روی یا دویدن در فضای باز، ورزش کردن انفرادی یا گروهی، وقت گذروندن با کسایی که دوستشون دارید، بازی با حیوان خانگی، و بطور کلی هر فعالیت شادی رو انجام بدید، پاداشی که مغز قبلا از دوپامین ناشی از الکل می گرفته رو از طریق سالمی بهش رسوندید. از اون طرف، ترمیم بافتهای کبد ادامه پیدا می کنه و همچنین به دلیل تنظیم قند خون، اشتهای شما هم تعدیل میشه. همچنین بواسطه نبود الکل در سیستم، شما تصمیمات غذایی بهتری هم می گیرید و خوراکیهای سالم تری می خورید. بعد از گذشت یک هفته از ترک الکل، شما قادر خواهید بود اثر اون رو در آیینه ببینید. پوست شما بواسطه بالا رفتن سطح آب بدن حالت شاداب تر و جوانتری می گیره، چروکهایی که اطراف چشمهاتون بوده بهتر شدن و احساس خوشایندی که از این جریان دارید در مغز شما بواسطه گیرنده های سروتونین که مهم ترین ماده شیمیایی مرتبط با احساس خوشبختیه شما رو از تصمیمی که هفته قبل گرفتید خرسند تر می کنه. وقتی به یک ماه از ترک الکل می رسید، یواش یواش تاثیرات جدیدی رو شاهد هستید. پولی که قبلا صرف الکل که چیز گرونی هم هست میشده حالا یا در جیب شما باقی مونده و یا خرج چیزهای بهتر و ماندگار تر شده. از اون طرف، اطرافیان شما هم عوض شدن. دوستایی که بواسطه باده نوشی باهاشون در ارتباط بودید جای خودشون رو به دوستای جدیدی که بواسطه فعالیتهای سالم پیدا کردید دادن، پارتنر شما بواسطه وقت بیشتری که در حالت هوشیاری باهاش داشتید به شما نزدیکتر شده و یا شاید پارتنر بدی که داشتید و پایه عرق خوری هم بودید شما رو ترک کرده که در هر دوحالت برنده شمایید. به یک ماه گذشته که نگاه می کنید، اوقاتی که قبلا هیچ اثری از اونها به یاد نداشتید به هوشیاری گذشته و در اون اوقات کارهای سازنده ای انجام دادید، پروژه ای که مدتها کنار گذاشته بودید رو دوباره شروع کردید و یا کارهای ناتمامی رو تمام کردید که همه اینها به احساس خوشبختی شما کمک کرده. همچنین، قلب شما بواسطه ترک الکل تونسته آسیبهای مختصری که از الکل خورده بوده رو ترمیم کنه و به دلیل فعالیتهای ورزشی که بدنبال ترک الکل قادر به انجامشون بودید سالم و تر بهتر کار می کنه که باز به بهتر شدن کیفیت زندگی شما کمک می کنه. بعد از یک سال از ترک الکل، شما آرام آرام به دوستان گذشته فکر می کنید و اینکه شاید بتونید بهشون کمک کنید راه شما رو دنبال کنند و اونها هم خوشبختی پساالکل رو تجربه کنند.

یکی از قدیمی ترین ارگانهای خیرخواهانه در آمریکای شمالی گروه موسوم به AA هست که اسمش مخفف دو کلمه Alcoholics Anonymous به معنی الکلی های ناشناسه و هدفش کمک به افراد دارای مشکل اعتیاد به الکله. این سازمان از 85 سال پیش که در آمریکا توسط دو نفر الکلی و بر اساس مدل همیاری و خودیاری پایه گذاری شد تا الان در سراسر دنیا به افراد بسیار زیادی کمک کرده که بر اعتیادشون به الکل غلبه کنن. AA امروز تبدیل به یک الگوی بسیار موفق برای غلبه بر اعتیاد از هر نوع شده و از طریق وبسایتشون aa.org اطلاعات جامع و مفیدی ارائه می کنه که بر اساس اونها فرد میتونه مشکل اعتیاد به الکل در خودش یا فردی که باهاش زندگی می کنه رو شناسایی کنه و بعد، فرد الکلی از طریق شرکت در جلسه هایی که بطور گردهمایی آزاد بین افراد الکلی و مربی های AA برگزار میشه اقدام به ترک الکل بکنه. روش ترک اعتیاد به الکل از این طریق اینه که فرد ابتدا باید به الکلی بودن خودش اعتراف بکنه و قبول کنه که نمیتونه خودش رو در برابر الکل کنترل کنه. بعد از اون، فرد باید در گروههای همیاری بطور مرتب شرکت کنه که در اون، به صحبتهای دیگران گوش کنه و خودش هم برای دیگران درباره مشکلش با الکل حرف بزنه. از اینکه چنین گروههایی در ایران هم وجود دارن من اطلاع چندانی ندارم و خوشحال میشم اگر شمایی که الان صدای من رو می شنوید و از وجود چنین گروهها یا گروههای مشابه در ایران اطلاع دارید به من هم خبر بدید.

موزیک انتها

درسته که نوشیدن الکل در ایران ممنوعه و قوانین شرعی مجازاتهایی برای کسانی که الکل می نوشند تعریف کرده اما هم من می دونم، هم شما و هم واضعین و مجریان این قوانین که نمیشه به زور از چیزی که در انسان ایجاد لذت هرچند زودگذر و مصنوعی می کنه جلوگیری کرد. از طرف دیگه بواسطه همین قوانین، بسیاری از مسمومیتهای ناشی از الکل شناسایی نمیشن و همچنین بدلیل نبود نوشیدنی های الکل استاندارد و با کیفیت، امکان سنجش دقیق و درست میزان الکل مصرفی در فرد (همون واحدهای الکل که ابتدای پادکست شرح دادم) وجود نداره. پس، اعتیاد به الکل در ایران مشکلی بسیار جدی تر و بزرگ تر از چیزیه که من و شما فکر می کنیم هست. امیدوارم شمایی که مثل من از نوشیدن الکل لذت می برید، تونسته باشید بعد از شنیدن این پادکست کمی بیشتر به این موضوع فکر کنید و اگر هم بر اساس مدلهای 5 گانه ایی که گفتم، اعتیاد به الکل دارید، امیدوارم بتونید با ترک اون به زندگی عادی برگردید. امیدوارم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

https://www.springer.com/series/5527